العروه الوثقي مع تعليقات عده من الفقهاء العظام

كتاب‌شناسي توصيفي حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره)
(فقه استدلالي)

۱۳ـ العروه الوثقي مع تعليقات عده من الفقهاء العظام: آيت الله العظمي الامام الخميني(قدس‌سره)؛ آيت العظمي الخويي(قدس‌سره)؛ آيت الله العظمي سيدمحمدرضا موسوي الگلپايگاني(قدس‌سره) و آيت العظمي مكارم الشيرازي (مدظله‌العالي)
(جلد ۱): التقليد، الصلاه
سيدمحمد كاظم طباطبائي يزدي (رحمة‌الله)، تعليقات: برخي از فقها و مراجع معاصر تقليد، قم، مدرسه امام علي بن ابيطالب (ع)، چاپ اول، ۱۴۲۸ق، ۸۲۷ص، وزيري، عربي.
در اين مجموعه فقهي استدلالي كه در دو جلد تدوين و ارايه شده است، به شرح مباحث فقهي مندرج در كتاب «عروة الوثقي» تأليف سيدمحمد كاظم طباطبائي يزدي (رحمة‌الله) معروف به صاحب «عروه» اعم از عبادات و معاملات پرداخته شده و تعليقات، حواشي، ديدگاه‌ها و فتاواي فقهي برخي از مراجع تقليد معاصر بر اين كتاب از جمله حضرات آيات عظام: آيت الله العظمي الامام الخميني(قدس‌سره)؛ آيت العظمي سيد ابوالقاسم خويي(قدس‌سره)؛ آيت الله العظمي سيدمحمدرضا موسوي گلپايگاني(قدس‌سره) و آيت العظمي ناصر مكارم شيرازي (مدظله‌العالي) و به ترتيب مباحث مطرح شده در كتاب مذكور منعكس گرديده است.
در اين نوشتار كه نخستين مجلد از يك مجموعه دو جلدي است احكام و فروعات فقهي مربوط به اجتهاد و تقليد، طهارت و نجاست و نماز به تفصيل بيان شده است. در ابتداي كتاب، ضمن بيان اهميت و ضرورت تقليد از شخص مجتهد در عصر غيبت، شرايط يك مجتهد ديني براي تقليد از وي بيان شده و اموري مانند علم، حيات، اعلميت، عدالت، اهليت براي فتوي به عنوان شرايط اجتهاد و تقليد كردن از يك مجتهد مورد بحث و بررسي تفصيلي قرار گرفته است. در همين راستا به بيان جواز يا عدم جواز تقليد از مجتهد ميت وشرايط باقي ماندن بر تقليد او و همچنين رجوع به مجتهد و مرجع تقليد ديگر با وجود مجتهد قبلي پرداخته و شروطي مانند اعلميت و نحوه تشخيص مجتهد اعلم بين چندين مجتهد را بررسي نموده است.
در بخش ديگري از كتاب نگارنده به بيان مسايل و فروعات فقهي مربوط به طهارت و نجاست پرداخته و انواع مطهرات و نجاسات و شروط تطهير يك شيء نجس را تبيين نموده است. در همين زمينه ابتدا احكام انواع آب‌ها اعم از آب مطلق و مضاف، آب قليل و آب كر، آب جاري و آب باران، آب چاه و آب راكد بيان شده و احكام تغيير آب از لحاظ رنگ، بو و مزه و همچنين احكام آب استفاده شده در تطهير يك شيء بيان گرديده است. در ادامه به صورت مشروح احكام و فروعات فقهي مربوط به نجاسات بيان شده و انواع نجاسات اعم از بول و غائط، مني، مردار، سگ، خوك، كافر، شراب، آب جو، عرق شتر نجاست خوار، عصير عنبي، عرق جنب از حرام وهمچنين راه‌هاي اثبات نجاست يك شيء مورد بحث و بررسي قرار گرفته و چگونگي نجس شدن يك شيء و رفع نجاست از آن تبيين گرديده است.
در ادامه اين بحث احكام ازاله نجاست از جلد و صفحات قرآن كريم، تطهير مساجد، ازاله نجاست از ظروف و حكم نماز خواندن در لباس نجس بيان شده است. در قسمت بعدي كتاب حاضر احكام مطهرات بيان شده و انواع مطهرات و شروط تطهير كننده بودن آنها تبيين گرديده و احكام فقهي مربوط به آنها از ديدگاه فقهاي شيعه ذكر شده است. در بخش پاياني كتاب احكام و شرايط وضو و لزوم ترتيب و موالات در آن و احكام غسل جنابت و حيض به تفصيل بيان گرديده و كيفيت انجام آنها به دو روش كلي ترتيبي و ارتماسي و همچنين شرايط وجوب آنها ذكر گرديده است. در ادامه احكام و فروعات فقهي مربوط به ميت اعم از غسل ميت، كفن و دفن ميت، نماز ميت و مستحبات و واجبات مربوط به آنها طبق ديدگاه‌هاي شارحان محترم آنها بيان گرديده است.
آنگاه به بحث در مورد احكام و فروعات فقهي مربوط به نماز پرداخته شده و ابتدا مقارنات و مقدمات نماز، مانند اوقات نمازهاي واجب يوميه، احكام قبله، احكام پوشش در نماز، احكام مكان مصلي، مكان‌هاي مستحب و مكروه براي اقامه نماز، احكام اذان و اقامه و موارد سقوط آنها، شرايط اذان و اقامه، واجبات نماز مانند نيت، تكبيرةالاحرام، قيام، قرائت، ركوع، تشهد، سلام و مستحبات هر يك از آنها، احكام ترتيب و موالات در نماز، احكام قنوت و تعقيبات نماز، شرايط قبول نماز و شرايط صحت آن از منظري فقهي تبيين گرديده است. در بحث از هر يك از موضوعات فقهي مذكور ادله آنها به ويژه ادله روايي آنها و ديدگاه‌هاي برخي از مراجع تقليد معاصر از جمله حضرت آيت الله العظمي سيد محمدرضا موسوي گلپايگاني(قدس‌سره) ذيل آنها بيان گرديده است. در پاورقي كتاب ديدگاه‌هاي فقهاي مذكور به تفكيك در مورد هر يك از مسايل فقهي ذكر شده در متن كتاب ارايه گرديده است.
العروه الوثقي مع تعليقات عده من الفقهاء العظام: آيت الله العظمي الامام الخميني(قدس‌سره)؛ آيت العظمي الخويي(قدس‌سره)؛ آيت الله العظمي سيدمحمدرضا موسوي الگلپايگاني(قدس‌سره) و آيت العظمي مكارم الشيرازي (مدظله‌العالي)
(جلد ۲): الصوم، الوصيه
سيدمحمد كاظم طباطبائي يزدي (رحمة‌الله)، تعليقات: برخي از فقها و مراجع معاصر تقليد، قم، مدرسه امام علي بن ابيطالب (ع)، چاپ اول، ۱۴۲۸ق، ۹۰۰ص، وزيري، عربي.
در اين نوشتار كه دومين مجلد از يك مجموعه دو جلدي است احكام و فروعات فقهي مربوط به روزه، اعتكاف، زكات، خمس، حج، اجاره، مضاربه، مزارعه، مساقات، ضمان، حوالهف نكاح و وصيت به صورت تفصيلي بيان شده و ديدگاه‌هاي فقهي استدلالي علماي فوق الذكر در مورد اين مباحث بيان گرديده است.
در ابتداي كتاب به بيان احكام و فروع فقهي مربوط به روزه مانند مفطرات روزه، كفاره و قضاي روزه و موارد آن بيان گرديده و سپس احكام و شرايط وجوب زكات بيان گرديده و اجناسي كه زكات بر آنها تعلق مي‌گيرد مانند چهارپايان سه‌گانه (گاو، گوسفند و شتر)، طلا و نقره، غلات چهارگانه و نصاب هر يك از آنها ذكر شده است. در همين راستا به معرفي و شرايط مستحقين دريافت زكات نيز اشاره شده و وجوب كنار گذاشتن زكات در زمان مقرر، لزوم نيت در هنگام كنار گذاشتن آن، و برخي ديگر از مسايل متفرقه مربوط به نماز بيان گرديده و احكام زكات فطر و شرايط وجوب آن، مقدار و نوع جنس زكات فطر و زمان و نحوه مصرف آن تبيين شده است.
در بخش ديگري از كتاب حاضر مسايل فقهي مربوط به خمس مانند موارد وجوب خمس و كيفيت اخراج آن از اموال بيان شده و شرايط تقسيم خمس و شروط مستحقين آن نيز بيان شده است. در قسمت پاياني كتاب برخي از احكام و فروعات فقهي مربوط به حج بيان شده و ديدگاه‌هاي برخي از مراجع تقليد معاصر به ويژه حضرت آيت الله العظمي سيد محمد رضا موسوي گلپايگاني (قدس‌سره) در قالب شرح، حواشي و تعليقات مسايل كتاب «عروة الوثقي» در اين زمينه بيان گرديده است.
در ادامه به بيان فضيلت انجام حج و ادله وجوب آن، شرايط وجوب حجت الاسلام، احكام حج نذري و نيابتي، اقسام حج مستحبي، صورت‌هاي گوناگون حج تمتع، اقسام عمره، احكام مربوط به مواقيت و مقدمات و كيفيت احرام پرداخته شده و پس از آن به بحث در مورد احكام و فروعات مربوط به اجاره پرداخته شده و سپس فروعات فقهي مربوط به مضاربه، مزارعه، مساقات، ضمان، حواله، نكاح و وصيت بيان گرديده است. در بحث از اجاره ابتدا معناي فقهي آن و سپس اركان آن مطرح شده و پس از آن عقد لازم بودن اجاره، مالك منافع شدن مستأجر، قاعده يد در اجاره و كاربردهاي اين قاعده در اين زمينه و ساير شروط اجاره و قوانين شرعي به مربوط به عين مستأجره و دقت كردن در خسارت نزدن به آن و برخي ديگر از مسايل متفرقه مربوط به اجاره بر طبق فتاواي مراجع تقليد معاصر مورد بحث و بررسي فقهي قرار گرفته است.
در ادامه احكام و فروعات فقهي مضاربه و شرايط آن، شرايط شركت در مضاربه، احكام مضاربه و شرايط آن، احكام مساقات و مشروعيت آن، معناي ضمان و صورت‌هاي مختلف آن، احكام حواله و شرايط آن و برخي از مسايل متفرقه مربوط به آنها بيان شده و پس از آن به صورت مشروح احكام ازدواج و به تبع آن احكام محرم و نامحرم، احكام دخول بر زوجه و شرايط آن، مستحبات و مكروهات نكاح، احكام عقد نكاح، احكام نظر كردن بر چهره زن نامحرم و برخي ديگر از احكام ازدواج دايم و موقت ذكر شده است.
در پايان احكام و فروعات فقهي مربوط به وصيت مانند معناي وصيت و اقسام آنف مسايل متفرقه مربوط به ارث و ارتباط آن با وصيت در مسايل مالي بيان شده و ديدگاه‌هاي مراجع تقليد معاصر از جمله حضرت آيت الله العظمي سيد محمدرضا موسوي گلپايگاني (قدس‌سره) در قالب شرح «عروةالوثقي» در مورد اين مسايل بيان گرديده است. در پاورقي كتاب ديدگاه‌هاي فقهاي مذكور به تفكيك در مورد هر يك از مسايل فقهي ذكر شده در متن كتاب ارايه گرديده است.