مجمع المسائل فقيه اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم‌السلام)

۱ـ مجمع المسائل فقيه اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم‌السلام) حضرت آيت الله العظمي آقاي سيد محمدرضا موسوي گلپايگاني (قدس‌سره) (جلد ۱)
قم، دارالقرآن الكريم، بي‌تا، ۵۴۸ص، وزيري.
در اين كتاب شريف كه نخستين مجلد از مجموعه استفتائات است، ۲۱۳۲ سؤال شرعي از مقلدين حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره) از سراسر ايران و جهان گردآوري شده و پاسخ‌هاي معظم‌له به اين سؤالات درج گرديده است. اين كتاب حاوي فروع و نكات فقهي بسياري بوده به طوري كه علاوه بر مقلدين ايشان مورد استفاده بسياري از طلاب و فضلاي حوزه‌هاي علميه نيز قرار خواهد گرفت زيرا آنان مي‌توانند از نوع پاسخ اين مرجع بزرگ به سؤالات متنوع مقلدان خويش برخي از قواعد و لطائف فقهي را استخراج نموده و آنها را در پژوهش‌هاي فقهي گوناگون خويش به كار بندند و با مباني فقهي آن بزرگوار آشنا شوند.
اين سؤالات و استفتائات پس از پاسخ و قبل از ارسال به مقلدين و سؤال كنندگان، در دفتر مخصوص استفتائات وارد شده و بعدها به درخواست شاگردان ايشان به چاپ رسيده است. از آنجايي كه سؤالات متنوع و از سوي افراد مختلف اعم از عالم و مجتهد ديني، طلاب سطوح مختلف حوزه، دانشجويان و افراد مختلف مانند كارمندان، كاسب‌ها و ساير اقشار مختلف پرسيده شده و بعضاً سؤالات به زبان عربي طرح گرديده است، جواب‌هاي معظم‌له به اين سؤالات و استفتائات نيز متفاوت و متناسب با فني بودن، علمي بودن و يا ساده بودن آنها ارائه گرديده است.
در اين مجلد، به استفتائاتي در زمينه عبادات مانند: احكام اجتهاد و تقليد، طهارت و نجاست، مسائل وضو و غسل، مسائل و احكام اموات، مسائل تيمم، مسائل نماز مانند واجبات نماز، مبطلات و شكيات آن احكام نماز مسافر و قضاء، نماز آيات، نمازهاي جمعه و جماعت و ساير نمازهاي واجب و مستحبي، احكام و فروعات روزه و كفاره و قضاي آن، احكام خمس و زكات و شرايط وجوب آنها، احكام و مناسك حج و عمره، برخي از مسائل متفرقه در اين زمينه، احكام جهاد، احكام نذر، مسائل مربوط به ربا و برخي ديگر از احكام و مسائل اجتماعي اسلام پاسخ داده شده است.
مجمع المسائل فقيه اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم‌السلام) حضرت آيت الله العظمي آقاي سيد محمدرضا موسوي گلپايگاني (قدس‌سره) (جلد ۲)
قم، دارالقرآن الكريم، بي‌تا، ۴۶۳ص، وزيري.
در دومين مجلد از اين مجموعه، در ادامه پاسخ به استفتائات شرعي به عمل آمده از اين مرجع عظيم الشأن جهان تشيع، به سؤالات متنوعي در زمينه ابواب و فروعات فقهي مربوط به مسائل بيع مانند: مكاسب محرمه، معاطات، بيع، شرايط عقد در معاملات، معاملات ربوي، اقسام معاملات مشروع، شرايط بيع، اجاره، شركت، قرض، دين، ضمان، غصب، هبه، نكاح، طلاق، نفقه، رضاع، احكام نگاه به نامحرم، مسائل انواع طلاق و عده مربوط به آنها، مسائل وصيت، نذر، صيد و ذبح و احكام وقف پاسخ گفته شده است.
اين سؤالات از داخل و خارج كشور توسط دفتر آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره) گردآوري شده و به محضر آن مرجع بزرگ ارائه گرديده و پاسخ‌هاي ايشان به سؤالات اخذ گرديده و پس از توسط دو تن از شاگردان ايشان به نام‌هاي نيري همداني و ثابتي همداني از دفاتر مختلف اين مرجع تقليد عظيم‌القدر در شهرها و كشورهاي مختلف، تدوين و به صورت موضوعي نگاشته شده است. در اين مجموعه به يك نكته مهم توجه شده است و آن هم اين است كه در بسياري سؤالات و استفتائات چيزهايي كه دخالت در حكم مسئله نداشته نيز حذف نشده تا برخي از ابهامات در ذهن خوانندگان مبني بر دخالت داشتن دفتر استفتائات در سؤالات بوجود نيايد و دقت شده در اين مجموعه مباحث عام البلوي و مورد نياز مردم در زندگي روزمره آنان گردآوري شده كه در بسياري از موارد نيز پاسخ به اين استفتائات و خود سؤالات مورد استفاده حوزويان نيز قرار گرفته و از سوي ايشان استقبال خوبي نسبت به انتشار آن صورت گرفته است.
از آنجايي كه سؤالات متنوع و از سوي افراد مختلف اعم از عالم و مجتهد ديني، طلاب سطوح مختلف حوزه، دانشجويان و افراد مختلف مانند كارمندان، كاسب‌ها و ساير اقشار مختلف پرسيده شده و بعضاً سؤالات به زبان عربي طرح گرديده است، جواب‌هاي معظم‌له به اين سؤالات و استفتائات نيز متفاوت و متناسب با فني بودن، علمي بودن و يا ساده بودن آنها ارائه گرديده است.
مجمع المسائل فقيه اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم‌السلام) حضرت آيت الله العظمي آقاي سيد محمدرضا موسوي گلپايگاني (قدس‌سره) (جلد ۳)
قم، دارالقرآن الكريم، بي‌تا، ۳۰۴ص، وزيري.
در اين كتاب كه سومين مجلد از اين مجموعه است، برخي ديگر از استفتائات و سؤالات پرسيده شده از محضر حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره) و پاسخ‌هاي معظم‌له به اين سؤالات و استفتائاتف گردآوري شده و جهت استفاده مقلدين ايشان در داخل و خارج كشور و همچنين براي استفاده طلاب و پژوهشگران مباحث فقهي تدوين و چاپ شده است. در اين مجلد ادامه برخي ديگر از استفتائات در ابواب مختلف معاملات مانند: وديعه(امانت)، مضاربه و لزوم ايجاب و قبول در آن، مغارسه، مزارعه، مساقات، مسائل حجر و احكام سفيه، مفلس و بچه‌هاي صغير و نابالغ، حواله و شرايط صحت آن، كفالت، وكالت و شروط فضولي بودن آن، كفارات، مسائل مربوط به خوردني‌ها و آشاميدني‌ها و مباحث حلال و حرام متناسب با آنها، احياي زمين‌هاي موات و شرايط آنها و چگونگي محقق شدن آن، لقطه (اشياي گمشده و پيدا شده) و حكم آنها، صلح در معاملات، احكام رهن، قضاء و شهادات و فروع فقهي مربوط به آنها، ارث و سهم هر يك از طبقات ارث برنده، مسائل مربوط به حدود و ديات و احكام قصاص بيان شده و پاسخ معظم‌له به اين پرسش‌ها درج گرديده است.
از آنجايي كه سؤالات متنوع و از سوي افراد مختلف اعم از عالم و مجتهد دينيف طلاب سطوح مختلف حوزه، دانشجويان و افراد مختلف مانند كارمندان، كاسب‌ها و ساير اقشار مختلف پرسيده شده و حتي برخي از سؤالات به زبان عربي طرح گرديده است، جواب‌هاي معظم‌له به اين سؤالات و استفتائات نيز متفاوت و متناسب با فني بودن، علمي بودن و يا ساده بودن آنها ارائه گرديده و از اين رو بعضي از پاسخ‌ها كوتاه و ساده و برخي از آنها كمي مفصل‌تر و فني مطرح شده است.
مجمع المسائل فقيه اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم‌السلام) حضرت آيت الله العظمي آقاي سيد محمدرضا موسوي گلپايگاني (قدس‌سره) (جلد ۴)
قم، دارالقرآن الكريم، چاپ اول، ۱۳۸۰، ۴۱۵ص، وزيري.
در اين مجلد ابتدا به سؤالاتي در مورد اجتهاد و تقليد پاسخ داده شده و حكم رجوع كردن از مرجعي به مرجع ديگر و همچنين بقاي بر تقليد مجتهد و مرجع متوفي، بيان گرديده است. سپس به استفتائاتي در زمينه طهارت و نجاست پاسخ داده شده و چگونگي تطهير با آب، تطهير دندان مصنوعي نجس شده، حكم نجاست اهل كتاب، احكام مربوط به تخلي، نجاست يا طهارت الكل صنعتي، سؤالاتي درباره كيفيت و مسائل مربوط به وضو، غسل و تيمم، استفتائاتي در مورد احكام اموات و نبش قبر آنها به همراه پاسخ آنها بيان گرديده است.
در ادامه استفتائاتي در مورد نماز مانند:‌ اوقات نماز، مقدمات نماز، اجزاي نماز، واجبات و اركان آن، احكام خلل در نماز، كيفيت اقامه صحيح آن، شكيات نماز و مبطلات آن، احكام قضاي نماز پدر و مادر، احكام نمازهاي جماعت، جمعه، مسافر، آيات، عيدين و نماز استيجاري مطرح و پاسخ اين استفتائات با استناد به فتاوا و مباني فقهي حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره) داده شده است. در بخش‌هاي ديگري از كتاب، به استفتائاتي در مورد احكام و فروع فقهي روزه مانند مفطرات روزه، قضاي آن، روزه مسافر، روزه‌هاي نذري، روزه استيجاري، كفاره روزه، رؤيت هلال ومسائل مربوط به اعتكاف پاسخ گفته شده است.
پاسخ به سؤالاتي در مورد خمس، اخراج موؤنه و اموال مازاد بر مصرف، نحوه تعلق گرفتن خمس به درآمدهاي شخصي، سال خمسي، خمس معدن، خمس مصارف مازاد زندگي، مصرف خمس، سهم امام و سادات و نحوه تعلق گرفتن آنهاف مصرف زكات، استطاعت حج و شرايط آن، مناسك حج و اعمال آن، مسائل حج بانوان، كفارات حج، احكام مربوط به نكاح، ازدواج موقت، مسائل مربوط به رضاع، حضانت كودك، احكام اولاد، حقوق متقابل در خانواده، مهريه و نفقه، احكام محرم و نامحرم و مسائلي در مورد عقد نكاح از ديگر استفتائات به عمل آمده در اين نوشتار است كه با عنايت به فتاواي شرعي و مباني فقهي آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره) پاسخ اين استفتائات ارائه گرديده است.
مجمع المسائل فقيه اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم‌السلام) حضرت آيت الله العظمي آقاي سيد محمدرضا موسوي گلپايگاني (قدس‌سره) (جلد ۵)
قم، دارالقرآن الكريم، چاپ اول، ۱۳۸۲، ۴۳۹ص، وزيري.
در اين نوشتار كه پنجمين مجلد از مجمع المسائل مي‌باشد، تعداد ۸۷۹ استفتاء در موضوعات مختلف فقهي به ويژه معاملات (عقود و ايقاعات) كه از سوي مقلدين حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره) و ساير علما و طلاب صورت گرفته، به همراه پاسخ‌هاي معظم‌له به اين استفتائات گردآوري و ارائه شده است. در اين مجلد در ادامه مجلد چهارم، ابتدا به استفتائاتي در زمينه احكام ازدواج و حقوق زوج و زوجه پاسخ داده شده و سپس مسائل مختلف مربوط به طلاق مانند: شرايط طلاق، انواع طلاق، شروط طلاق رجعي، خلع و مبارات مطرح گرديده است.
آنگاه به پرسش‌هايي در مورد احكام و فروع فقهي وصيت واركان آن، شرايط وصيت كننده، موارد وصيت، تغيير و تبديل آن، معيارهاي وصيت صحيح و باطل، مسائل مختلف مربوط به ارث به ويژه سهم الارث طبقات ارث برنده، موانع ارث، تقسيم مال در زمان حيات به عنوان ارث، ارث افراد غائب، ارث بيمه، ارث ديه و محرم كردن برخي ار ورثه از ارث طبق فتاواي آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره) پاسخ داده شده است.
در بخش ديگري از اين نوشتار استفتائاتي در مورد مكاسب محرمه، احكام و فروع فقهي بيع وخريد و فروش، بيع معاطاتي، شرايط عوض و معوض در بيع، شرايط بايع و مشتري، شروط باطل و صحيح در بيع، شروط ضمن عقد، احكام انواع خيار اعم از خيار مجلس، خيار حيوان، خيار شرط، خيار غبن، خيار عيب، خيار فسخ و ساير احكام متفرقه خيار در بيع و همچنين بيع فضولي بيان شده و پاسخ آنها نيز ارائه گرديده است. در بخشي به استفتائاتي در زمينه اجاره و مباحث مرتبط با آن، مال الاجاره، قرارداد اجاره، اجاره فضولي، فسخ اجاره، شفعه، سرقفلي، اقاله اجاره و شرايط استخدام يك مستخدم براي كاري خاص بر طبق فتاواي حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني (قدس‌سره) پاسخ داده شده است.
مجمع المسائل فقيه اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم‌السلام) حضرت آيت الله العظمي آقاي سيد محمدرضا موسوي گلپايگاني (قدس‌سره) (جلد ۶)
قم، ۱۳۹۱ش، ۳۰۸ص، وزيري.
در اين نوشتار كه ششمين مجلد از مجمع المسائل مي‌باشد، مجموعه‌اي از استفتائات و فتاواي حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره) در زمينه برخي از ابواب و فروعات فقهي در معاملات گردآوري و ارايه شده است. بر اين اساس ابتدا مسايلي در مورد شركت، شرط در ضمن عقد شركت، حكم تصرف در مال شريكي و سپس ساير مسائل متفرقه مربوط به احكام مختلف شرعي روز مطرح شده و به استفتائاتي در اين زمين‌ها پاسخ داده شده است. در ادامه مسايلي در مورد ابواب و فروعات فقهي مربوط به مسايل روزمره و مستحدثه در زمينه مباحثي مانند: تقسيم مال شركت، احكام فقهي مربوط به قرض دادن و قرض گرفتن، احكام ضامن در قرض، مسايل مربوط به رهن و غصب مال و ملك، تصرف در ملك غير، احكام اموال مجهول المالك، احكام ضمان در مورد شهرداري و تصادف با وسيله نقليه، احكام مربوط به هبه، صلح، وكالت و شرايط و فروض مختلف آنها، احكام نذر و لقطه(حكم مال و يا شيء پيدا شده)، احكام مربوط به انواع خوردني‌ها و نوشيدني‌هاي حلال و حرام، مباح و مستحب و مكروه، احكام مربوط به صيد و ذبح انواع حيوانات حلال گوشت، احكام اجتماعي مربوط به غيبت، صله رحم و حقوق والدين و فرزندان در خانواده، احكام مربوط به رشوه و موسيقي حرام (غنا)، احكام مربوط به مراسم مذهبي و جشن، حكم استفاده از امكانات دولتي، حقوق مربوط به همسايه‌داري، احكام شرعي مربوط به زيارت معصومين (عليهم‌السلام)، و كشيدن عكس آنها، ارايه تصاوير آنان در فيلم‌ها، احكام اسم گزاري براي فرزندان، ترجمه قرآن، حق تأليف، احكام مربوط به مسايل مختلف پزشكي و درمان بيماران، حقوق بيمار و طبيب، احكام مربوط به مسابقات ورزشي و حكم برد و باخت در آنان و برخي از مسايل شرعي مربوط به بانوان به ويژه مسئله حجاب و ارتباط آنها با مردان مطرح شده و بر طبق فتاواي حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره) به استفتائاتي در اين زمينه پاسخ داده شده است.