كتاب الشهادات

كتاب‌شناسي توصيفي حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني(قدس‌سره)
(فقه استدلالي)

۴ـ كتاب الشهادات تقرير ابحاث زعيم الحوزات العلميه المرجع الديني الاعلي سماحه آيت الله العظمي السيد محمد رضا الموسوي گلپايگاني (قدس‌سره) (جلد ۳).
سيدعلي حسيني ميلاني، قم، مؤلف، چاپ اول، ۱۴۰۵ق، ۴۷۴ ص، وزيري.
در اين نوشتار كه سومين مجلد از كتاب شهادات است، ادامه تقريرات درس خاج فقه حضرت آيت الله العظمي سيد محمد رضا موسوي گلپايگاني (قدس‌سره) توسط آيت الله سيد علي حسيني ميلاني از شاگردان معظم‌له ارائه شده است. نگارنده ضمن بيان تعريف لغوي و اصطلاحي (شرعي و فقهي) واژه شهادت، به بحث درباره صفات شهود پرداخته و اوصافي مانند: بلوغ، عقل، ايمان و عدالت را در مورد شاهد لازم و معتبر دانسته و در مورد هر يك از اين اوصاف ادله فقهي مربوط به آنها را مطرح كرده است.
نگارنده در مورد وصف عدالت براي شاهد توضيحاتي مفصل‌تر ارائه نموده و معيارهاي عدالت شهود را در شهادت دادن به نفع يا ضرر شخصي در محكمه را به دقت مورد تجزيه و تحليل فقهي قرار داده و آن را از اوصاف مهم شهود عنوان كرده است. در همين راستا وي ملاك عدالت شاهد را اجتناب از گناهان كبيره و اصرار نداشتن بر گناهان صغيره كه خود نوعي كبيره محسوب مي‌شود دانسته و در اين كه مروت و جوانمردي در امور مختلف نيز از مصاديق عدالت است يا خير به اختلاف نظر فقها در اين زمينه نيز اشاراتي نموده است.
در ادامه نگارنده به بررسي قبول ياعدم قبول شهادت مخالفين شيعه و تبيين عدالت يا عدم عدالت آنان پرداخته و شهادت آنان را غير قابل قبول ارزيابي كرده است. بنابر معيار عدم ارتكاب شاهد به گناهان كبيره در قبول شهادت وي، نويسنده به بيان عدم قبول شهادت افرادي چون: قاذف، قمار باز، شراب خوار، گوش دهنده به موسيقي حرام و غنا، كساني كه به اشتغال به لهو و لعب و امر باطل دارند، افراد حسود، مرداني كه لباس ابريشمي بر تن مي‌كنند و در نماز طلا بر گردن كرده يا در دست مي‌نمايند و به ديگران تهمت را مي‌دارند، پرداخته و معيارهاي وجود اين صفات در افراد فوق الذكر و موارد استثناي آنها را نيز بيان نموده است.
در بخش‌هاي پاياني كتاب وي به تبيين قبول يا عدم قبول شهادت زوج و زوجه نسبت به يكديگر و معيارهاي قبول شهادت زنان نسبت به مردان، تعداد شهود مرد و زن در موارد خاص از شهادت، نوع شهادت دادن افراد كر و لال و مسئله ضمان در شهادت از لحاظ فقهي بررسي شده و ديدگاه‌هاي فقهي حضرت آيت الله العظمي گلپايگاني (قدس‌سره) در اين موارد همراه با استدلال‌هي ايشان منعكس گرديده است.